PUPUH VI
DUDUK WULUH
DUDUK WULUH
01
Wong ngawula ing Ratu luwih pakewuh, nora kena minggrang-minggring,
kudu mantep sartanipun, setya tuhu marang Gusti, dipunmiturut sapakon.
Mengabdi kepada raja memang amat repot, tidak boleh ragu-ragu dan harus mantap, serta setia dan percaya kepada raja
02
Mapan Ratu kinarya wakil Hyang Agung, marentahaken hukum adil,
pramila wajib den enut, sing sapa tan manut ugi, ing parentahe Sang
Katong.
Bukankah raja adalah wakil Yang Mahaagung, yang menjalankan hukum
dan keadilan sehingga harus ditaati. Barang siapa yang tidak menuruti
perintah sang raja
03
Aprasasat mbadali karseng Hyang Agung, mulane babo wong urip, saparsa
suwiteng Ratu, kudu eklas lair batin, aja nganti nemu ewoh.
Ibarat ingkar dari Yang Mahaagung. Oleh karena itu, setiap yang
mengabdi kepada raja harus ikhlas lahir batrin agar tidak mendapat
kesulitan
04
Ing wurine yen ati durung tuwajuh, angur sira ngabdi, becik ngidunga karuhun, aja age nuli ngabdi, yen durung eklas ing batos.
di belakang hari. Jika hati belum bulat, jangan kau mengabdi,
lebih baik jika menumpang tinggal dulu jangan kemudian mengabdi jika
batin belum pasrah
05
Anggur ngindung bae pan nora pakewuh, lan nora nana kang ngiri,
amungkul pakaryanipun, nora susah tungguk kemit, seba apan nora nganggo
Lebih baik menumpang tinggal agar tidak susah dan tidak ada ayang
memerintah, tekun bekerja, tidak perlu bertugas jaga, bahkan tidak
perlu menghadap
06
Mung yen ana tongtonan metu ing lurung, kemul bebede sasisih, sarwi
mbanda tanganipun, glindhang-glindhung tanpa keris, andhodhok pinggiring
bango.
cuma jika ada keramaian tontonan di jalan, keluar dengan kain
bebed sebelah sambil bersilang tangan, hilir mudik tanpa keris, duduk di
pinggir warung.
07
Suprandene jroning tyas, anglir tumenggung, mengku bawat Senen Kemis,
mankono iku liripun, nora kaya wong ngabdi, wruh plataraning Sang
Katong.
Meskipun demikian, di dalam hatinya merasa sebagai seorang
tumenggung yang berpatyung kebesaran. Sikap seperti itu bukanlah sikap
pengabdi yang setiap hari hanya melikat halaman istana
08
Lan keringan sarta ana aranipun, lan ana lungguhe ugi, ing
salungguh-lungguhipun, nanging ta dipunpakeling, mulane pinardi kang
wong.
yang terhormat, memiliki gelar dan kedudukan. Tetapi ingat, orang yang mengabdi itu harus memperhatikan :
09
Samubarang karyanira Sang Aprabu, sayekti kudu nglakoni, sapalakartine iku, wong kang padha-padha ngabdi, panggaweyane pan saos.
Seluruh perintah raja harus dilaksanakan, karena kewajiban mengabdi adalah menghadap dan menantikan perintah raja
10
Kang nyantana bupati mantri panewu, kliwon peneket miji, panalaweyan
pananjung, tanapi para prajurit, lan kang nambut karyeng katong.
Baik yang mengadi sebagai bupati, mantra, penewu, kliwon,
peneket, miji, panalawe, pananjung, maupun prajurit dan yang bekerja
pada raja
11
Kabeh iku kawajiban sebanipun, ing dina kang amarengi, wiyosanira Sang Aprabu, sanadyan tan miyos ugi, pasebane aja towong.
Semua memiliki kewajiban untuk menghadap pada hari yang bersamaan
pada saat raja bersidang. Sekalipun tidak ikut bersidang, jangan
(dijadikan alasan untuk) tidak menghadap
12
Ingkang lumrah yen karep seba wong iku, nuli ganjaran den icih, yen
tan oleh nuli mutung, iku sewu sisip, yen wus mangerti ingkang wong.
Biasanya, orang yang rajin menghadap itu mengharapkan mendapat
hadiah, jika tidak mendapat hadiah, ia ngambek. (sikap seperti itu)
keliru bagi orang yang bijak
13
Tan mangkono etunge kang uwis weruh, ganjaran datan pinikir, ganjaran
pan wus rumuhun, amung naur sihing Gusti, winales ing lair batos.
Bagi yang sudah mengetahui, perhitungannya tidak begitu, masalah
hadiah tidak dipikirkan, karena hadiah sebenarnya sudah diterima
terlebih dahulu, sehingga tinggal membalas kebaikan raja dengan lahir
batin
14
Setya tuhu marang saprentahe pan manut, ywa lenggana karseng Gusti,
wong ngawula paminipun, lir sarah mungging jaladri, darma lumampah
sapakon.
Melaksanakan segala perintah raja. Jangan membantah kehendak
raja. Orang mengabdi ibarat sampah di samudra, hanya sekedar menjalankan
15
Dene begja cilaka utawa luhur, asor iku pan wus pasthi, ana ing bebadanira, aja sok amuring muring, marang Gusti Sang Akatong.
Adapun kebahagiaan dan kesengsaraan, ataupun tinggi rendah tergantung pada takdir masing-masing, jangan suka marak kepada raja
16
Mundhak ngakehaken ing luputireku, ing Gusti tuwin Hyang Widdhi, dene
ta sabeneripun, mupusa kalamun pasthi, ing badan tan kena megoh.
Hal itu akan menambah kesalahan kepada raja serta Yang Mahakuasa. Yang benar adalah menerima takdir diri, jangan berdiam diri
17
Tulisane ing lohkil makful kang rumuhun, pepancen sawiji-wiji, tan
kena owah sarambut, tulisan badan puniki, aja na mundur ing kewoh.
Yang sudah tersurat dalam laukhil makfudz tidak dapat diubah
barang serambutpun, oleh karena itu jangan mundur meghadapinya (mundur
adalah isyarat pola tembang berikutnya, yaitu durma)
0 komentar:
Posting Komentar